Έκζεμα: Τι είναι, τι το προκαλεί και πως γιατρεύεται το δέρμα.

Ως έκζεμα αποκαλείται η κατάσταση κατά την οποία το δέρμα στεγνώνει, φαγουρίζει και χάνει τη λεία επιφάνειά του αποκτώντας εξογκώματα. Έτσι αποδυναμώνεται η εξωτερική άμυνα / φράγμα του δέρματος που είναι υπεύθυνη για τη διατήρηση της υγρασίας / ενυδάτωσης και της προστασίας από εξωτερικά στοιχεία / εχθρούς. 

Το έκζεμα είναι ένας τύπος δερματίτιδας. Η δερματίτιδα είναι ένα γκρουπ καταστάσεων που σχετίζονται με το δέρμα και του προκαλούν φλεγμονές. 

Ποιοί είναι οι τύποι εκζέματος;

Υπάρχουν αρκετοί τύποι εκζέματος. Κάθε τύπος έχει μοναδικές αιτίες που πυροδοτούν την εμφάνισή του και επηρεάζουν την άμυνα, την όψη και τη λειτουργία του δέρματος. Μεταξύ αυτών των τύπων είναι οι εξής:

• ατοπική δερματίτιδα
• δερματίτιδα επαφής 
• δυσιδρωτικό έκζεμα
• νευροδερματίτιδα
• αριθμητικό έκζεμα
• σμηγματορροϊκή δερματίτιδα

*Είναι πιθανό ένας άνθρωπος να έχει / βιώνει περισσότερους από έναν τύπους εκζέματος ταυτόχρονα!

Ποιούς επηρεάζει το έκζεμα;

Το έκζεμα μπορεί να επηρεάσει οποιονδήποτε άνθρωπο σε οποιαδήποτε ηλικία. Τα συμπτώματα συνήθως εμφανίζονται κατά την παιδική ηλικία και διαρκούν ως και την ενήλικη ζωή. Ένας άνθρωπος έχει περισσότερες πιθανότητες για εμφάνιση εκζέματος εφόσον υπάρχει οικογενειακό ιστορικό σχετικά. Επίσης είναι πιο πιθανό να αποκτήσει κάποιας μορφής έκζεμα αν έχει διαγνωσεί με κάτι από τα παρακάτω:

• δερματίτιδα
• αλλεργίες
• άσθμα
• ρινίτιδα

Πόσο συχνό είναι το έκζεμα;

Το έκζεμα είναι πολύ συνηθισμένο αφού μόνο στην Αμερική υπολογίζεται ότι επηρεάζει 31 εκατομμύρια πολίτες της χώρας. Τα βρέφη είναι επιρρεπή στην εμφάνιση εκζέματος και το 10 με 20% αυτών θα το έχουν και στην ενήλικη ζωή τους. Ωστόσο περίπου τα μισά από τα μωρά που εμφανίζουν έκζεμα θα το ξεπεράσουν πλήρως ή θα παρουσιάσουν σημαντικότατη βελτίωση έως και την ενήλικη ζωή τους. 

Τι προκαλεί την έναρξη εκζέματος;

Στα πρώτα σημάδια εκζέματος ανήκει η φαγούρα, η ξηρότητα και τα εξανθήματα στο δέρμα. Αυτά τα σημάδια υποδεικνύουν ότι ο οργανισμός ήρθε σε επαφή με κάποια από τις αιτίες στο περιβάλλον που πυροδοτούν την ασθένεια και «φουντώνουν» τα συμπτώματα. Εντοπίζοντας κάθε άνθρωπος τι του δημιουργεί / προκαλεί / ενεργοποιεί τα συμπτώματα εκζέματος βοηθάει αφού τα αποφεύγει στο μέλλον με συνέπεια να μην «φουντώνει» η ασθένεια και τα συμπτώματά της. 

Τα συμπτώματα του εκζέματος

• ξηρό δέρμα
• φαγούρα στο δέρμα
• εξανθήματα
• φουσκάλες
• ξεφλούδισμα δέρματος 
• παχιά μπαλώματα δέρματος
• «λέπια» - φολίδες - κρούστες δέρματος
• πρήξιμο

Πως μοιάζει το εξάνθημα του εκζέματος;

Το έκζεμα μπορεί να έχει διαφορετική όψη από άνθρωπο σε άνθρωπο που έχει διαγνωστεί με την κατάσταση αυτή. Αν έχει κάποιος σκούρο δέρμα, το έκζεμα πιθανότατα θα έχει μωβ χρώμα ή καφέ ή γκρι. Αν έχει ανοιχτό δέρμα, το εξάνθημα από το έκζεμα θα έχει ροζ, κόκκινο ή μωβ χρώμα. 

Που εμφανίζονται στο σώμα τα σημάδια από το έκζεμα;

Τα συμπτώματα / σημάδια από το έκζεμα μπορούν να εμφανιστούν οπουδήποτε στο δέρμα. Τα πιο κοινά σημεία που θα παρατηρηθούν τα σημάδια από το έκζεμα είναι τα εξής:

• χέρια
• λαιμός
• αγκώνες
• αστράγαλοι
• γόνατα
• πατούσες
• πρόσωπο και ειδικά τα μάγουλα
• μέσα ή γύρω από τα αυτιά
• χείλη

*πιο σπάνια το έκζεμα εμφανίζεται σε ρώγες, στήθος, αιδοίο (στις γυναίκες) και πέος (στους άνδρες)

Πονάει το έκζεμα;

Συνήθως το έκζεμα δεν προκαλεί πόνο στον ασθενή. Αν ξύσει το δέρμα στο σημείο που έχει εμφανίσει έκζεμα, τότε θα σπάσει η επιφάνεια και θα προκληθεί πληγή η οποία πιθανώς θα είναι επίπονη. Μερικοί τύποι εκζέματος, όπως η δερματίτιδα επαφής, προκαλούν αίσθηση καψίματος και δυσφορία. 

Τι προκαλεί τη δημιουργία εκζέματος;

Αρκετοί παράγοντες προκαλούν έκζεμα και μεταξύ αυτών είναι οι εξής:

Ανοσοποιητικό σύστημα: Αν έχετε έκζεμα, το ανοσοποιητικό υπερ-αντιδρά σε μικρούς παράγοντες που ερεθίζουν ή αλλεργιογόνα στο περιβάλλον. Όταν ο ασθενής έρχεται σε επαφή με κάποιον παράγοντα που πυροδοτεί την εμφάνιση συμπτωμάτων, το ανοσοποιητικό υποθέτει ότι αυτοί οι παράγοντες είναι «εισβολείς» όπως π.χ. βακτήρια ή ιοί που ενδέχεται να προκαλέσουν βλάβη στο σώμα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να ενεργοποιηθεί ο αμυντικός μηχανισμός του ανοσοποιητικού συστήματος του σώματος. Η άμυνα του ανοσοποιητικού συστήματος είναι να προκαλέσει φλεγμονή. Η φλεγμονή προκαλεί συμπτώματα εκζέματος στο δέρμα. 

Τα γονίδια: Ένας άνθρωπος έχει αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσει έκζεμα αν υπάρχει ιστορικό εκζέματος ή δερματίτιδας στην οικογένεια. Επίσης υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα για εμφάνιση της ασθένειας σε άτομο με οικογενειακό ιστορικό άσθματος και αλλεργιών. Οι κοινές αλλεργίες περιλαμβάνουν τη γύρη, τις τρίχες από τα κατοικίδια ή τροφές οι οποίες πυροδοτούν την αλλεργική αντίδραση του οργανισμού. Υπάρχει περίπτωση να υπάρχει και γενετική μετάλλαξη που προκαλεί δυσλειτουργία στον φραγμό του δέρματος.

Περιβάλλον: Υπάρχουν πολλά σ' ένα περιβάλλον που μπορούν να πυροδοτήσουν την εμφάνιση και τα συμπτώματα του εκζέματος. Τι μπορεί να τα πυροδοτήσει; ο καπνός, η μόλυνση του αέρα, τα σκληρά σαπούνια, μερικά υφάσματα όπως το μαλλί αλλά και κάποια προϊόντα για το δέρμα. Επίσης η χαμηλή υγρασία (στεγνός / ξηρός αέρας) μπορεί να προκαλέσει στο δέρμα να γίνει ξηρό και να φαγουρίζει. Η ζέστη και η υψηλή υγρασία μπορούν να προκαλέσουν ιδρώτα και αυτό να κάνει χειρότερη τη φαγούρα. 

Συναισθηματικοί παράγοντες: Η ψυχική και πνευματική υγεία ενός ανθρώπου επηρεάζει την εικόνα και την υγεία του δέρματος. Αν δεν είναι καλή μπορεί να προκληθεί αντίδραση και συμπτώματα εκζέματος. Το στρες, η ανησυχία ή η κατάθλιψη προκαλούν πιο συχνά φούντωμα των συμπτωμάτων εκζέματος. 

Τι προκαλεί τα συμπτώματα του εκζέματος να φουντώσουν;

Το έκζεμα επηρεάζει διαφορετικά κάθε άνθρωπο στον οποίον γίνεται διάγνωση με την ασθένεια. Αυτό που προκαλεί τα συμπτώματα του ενός να φουντώσουν ίσως να μην προκαλέσουν ανάλογη αντίδραση σε έναν άλλο. Οι κοινοί παράγοντες που πυροδοτούν τα συμπτώματα του εκζέματος είναι: 

• ξηρός καιρός (χαμηλή υγρασία)
• υφάσματα / υλικά ρούχων
• λάθος επιλογή σε μακιγιάζ ή προϊόντα για το δέρμα
• καπνός / μόλυνση περιβάλλοντος
• σαπούνια / απορρυπαντικά
• στρες / κατάθλιψη
• απευθείας επαφή με αλλεργιογόνο

Υπάρχουν τροφές που πυροδοτούν το έκζεμα;

Η σύνδεση μεταξύ του εκζέματος και των διατροφικών αλλεργιών παραμένει αβέβαιη. Αν έχετε τροφικές αλλεργίες τότε ένας ακόμα λόγος που πρέπει να αποφεύγετε τις τροφές που σας τις προκαλούν είναι ότι πυροδοτεί το φούντωμα των συμπτωμάτων του εκζέματος. Είναι αρκετά συνηθισμένο να προκαλούν τροφική αλλεργία φαγώσιμα όπως τα φυστίκια, τα γαλακτοκομικά και τα αυγά. Δώστε προσοχή σ' αυτά που τρώτε. Αν φουντώνουν τα συμπτώματα του εκζέματος μετά από την κατανάλωση συγκεκριμένων τροφών, τότε υποθέστε ότι έχετε αλλεργία σ' αυτό. Αν δεν έχετε τροφική αλλεργία, τότε δεν υπάρχουν τροφές που θα προκαλέσουν ή θα χειροτερέψουν το έκζεμα. 

Είναι το έκζεμα αυτοάνοση ασθένεια ή μεταδοτική;

Παρότι το έκζεμα προκαλεί υπερ-δραστηριότητα του ανοσοποιητικού συστήματος δεν έχει διευκρινιστεί ή εξακριβωθεί επιστημονικά ότι αποτελεί μια αυτοάνοση κατάσταση. Οι σχετικές έρευνες συνεχίζονται ώστε η ανθρωπότητα να μάθει περισσότερα σχετικά με το πως το έκζεμα αλληλεπιδρά με το ανοσοποιητικό σύστημα. 

Αναφορικά με το αν το έκζεμα είναι μεταδοτικό, η επιστήμη είναι ξεκάθαρη: δεν είναι μεταδοτική αυτή η ασθένεια. Δεν μπορεί να γίνει διασπορά / εξάπλωση της ασθένειας μέσω της επαφής του ενός προσώπου με το άλλο. 

Πως γίνεται η διάγνωση του εκζέματος;

Για να διαγνωστεί με ασφάλεια το έκζεμα επιβάλλεται η επίσκεψη στον γιατρό και μια σειρά εξετάσεων. Θα παρατηρήσει / εξετάσεις από κοντά το δέρμα. Συνήθως ο ασθενής μαθαίνει ότι έχει έκζεμα στην παιδική ηλικία αφού είναι μια συνηθισμένη κατάσταση στα παιδιά. Ωστόσο διάγνωση μπορεί να γίνει σε οποιαδήποτε ηλικία, όταν τα συμπτώματα φουντώνουν. Τα συμπτώματα του εκζέματος είναι πιθανό να μοιάζουν με άλλες καταστάσεις. Ο γιατρός θα κάνει εξετάσεις ώστε να αποκλείσει ότι συμβαίνει κάτι άλλο και να επιβεβαιώσει ότι πρόκειται για έκζεμα. Τα τεστ περιλαμβάνουν:

• τεστ αλλεργίας
• αιματολογικό τεστ
• βιοψία δέρματος

Πως θα απαλλαγείτε από το έκζεμα;

Η θεραπεία για το έκζεμα είναι μοναδική για κάθε ασθενή και αφορά φυσικά και έχει απόλυτη σύνδεση με το τι προκαλεί τα συμπτώματα. Οι θεραπείες για το έκζεμα μπορεί να περιλαμβάνουν τα εξής:

1) Χρήση ήπιων και κατάλληλων για ευαίσθητες επιδερμίδες ενυδατικών προϊόντων κατά τη διάρκεια της ημέρας, ειδικά όταν υπάρχει έντονα ξηρό δέρμα. Απλώστε ενυδατική κρέμα μετά το μπάνιο. 

2) Χρήση τοπικών φαρμάκων στο δέρμα τα οποία θα συστήσει ο γιατρός, όπως κάποιο είδος στεροειδούς.

3) Λήψη από του στόματος φαρμάκου όπως κάποιου αντιφλεγμονώδους, αντιισταμινικού ή κορτικοστεροειδούς για να μειωθεί η φαγούρα και το πρήξιμο. 

4) Λήψη ανοσοκατασταλτικού φαρμάκου προκειμένου να ρυθμιστεί πως αντιδρά και λειτουργεί το ανοσοποιητικό στο έκζεμα. 

5) Φωτοθεραπεία για να βελτιωθεί η όψη του δέρματος και να αφαιρεθούν τα σημάδια / ατέλειες. 

6) Αποφυγή παραγόντων που πυροδοτούν / φουντώνουν την εμφάνιση των συμπτωμάτων του εκζέματος. 

Πως θεραπεύεται το παιδικό έκζεμα;

Αν ένα παιδί έχει έκζεμα και αυτά προφανώς εμφανίζονται στο δέρμα του, τότε ένας γονέας μπορεί να κάνει τα εξής:

• μειώστε το χρόνο μπάνιου, κάντε του ένα μικρό σε διάρκεια ζεστό και όχι ένα μακρύ καυτό που θα ξηράνει το δέρμα του
• χρησιμοποιήστε ενυδατικά προϊόντα για παιδιά καθημερινά, ρωτήστε τον παιδίατρο και τον φαρμακοποιό σας
• διατηρήστε τη θερμοκρασία το δωματίου του σε κανονικά επίπεδα χωρίς υπερβολές προς το ζεστό ή το κρύο
• ντύστε το παιδί με βαμβακερά ρούχα και όχι με μάλλινα, μεταξωτά, συνθετικά ή πολυεστερικά που ερεθίζουν το δέρμα
• πλύντε τα ρούχα του με ειδικό απορρυπαντικό για ευαίσθητα που δεν έχει άρωμα
• αποτρέψτε το παιδί να τρίβει ή να ξύνει το δέρμα του

Τι είδους ενυδατική περιποιείται το έκζεμα;

Υπάρχουν αρκετές επιλογές ενυδατικών προϊόντων κατάλληλα για τη θεραπεία του εκζέματος. Είναι σημαντικό να κάνετε προσεκτικά την επιλογή αφού συμβουλευθείτε δερματολόγο ή τον φαρμακοποιό σας. Επιλέξτε προϊόντα για το δέρμα σας που:

• είναι υποαλλεργικά, δεν έχουν άρωμα ούτε χρώμα
• είναι απαλά με το ευαίσθητο δέρμα
• περιέχουν βαζελίνη ή ορυκτέλαια
• δεν περιέχουν συντηρητικά ή σταθεροποιητές
• έχουν λιπίδια, κεραμίδια (ceramides) ώστε να βελτιώνουν το φράγμα του δέρματος

*Είναι πιθανό να χρειαστεί η δοκιμή αρκετών προϊόντων έως ότου καταλήξετε στο ιδανικό για το δικό σας δέρμα. Αν χρειαστείτε βοήθεια για την επιλογή ενυδατικής μιλήστε με τον δερματολόγο ή τον φαρμακοποιό σας. 

Πως να ελέγξετε τα συμπτώματα του εκζέματος;

Η θεραπεία και η διαχείριση των συμπτωμάτων του εκζέματος μπορεί να είναι δύσκολη αν η αιτία είναι κάτι που δεν μπορεί να ελεγχθεί, όπως π.χ. τα γονίδια. Ευτυχώς υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που μπορούν να ελεγχθούν, όπως οι εξωτερικοί (π.χ. περιβάλλον, στρες). Προσπαθήστε να βρείτε τι πυροδοτεί το δικό σας έκζεμα ώστε να το αποφεύγετε αν είναι δυνατόν. Ο στόχος είναι να περιοριστεί η φαγούρα, η φλεγμονή και το ξεφλούδισμα. 

Θα χρειαστούν κάποιες εβδομάδες μετά τη θεραπεία για να διαπιστώσετε σημαντική βελτίωση έως και σχεδόν απόλυτη ίαση. Τα τοπικά φάρμακα που απλώνονται στο δέρμα ή αυτά που λαμβάνονται από το στόμα και συνταγογραφούνται από γιατρό, βοηθούν ώστε να υπάρξει πιο άμεση και σημαντική βελτίωση των συμπτωμάτων. Αν τα συμπτώματα γίνουν χειρότερα μετά τη θεραπεία ή δεν υπάρξει η παραμικρή βελτίωση μιλήστε οπωσδήποτε με τον γιατρό σας.  

Υπάρχουν επιπλοκές του εκζέματος;

Είναι πιθανές οι επιπλοκές σ' έναν ασθενή που έχει έκζεμα. Μερικές από τις επιπλοκές του εκζέματος περιλαμβάνουν τα εξής:

• Φουσκάλες
• Μόλυνση από βακτήρια ή μύκητες
• πυρετός και ανατριχίλα ή τρέμουλο
• υγρό λευκό ή κίτρινον που ξεχειλίζει από τα σημεία του εκζέματος
• πόνος και πρήξιμο

Πως μπορείτε να προλάβετε / εμποδίσετε το έκζεμα;

Υπάρχουν βήματα που μπορεί να κάνει κανείς για να εμποδίσει την εμφάνιση και το φούντωμα των συμπτωμάτων του εκζέματος. Μεταξύ αυτών είναι τα εξής:

1) Ενυδάτωση του δέρματος τακτικά ή όταν αυτό γίνεται εμφανώς ξηρό. Σφραγίστε εντός του δέρματος την ενυδάτωση / υγρασία αμέσως μετά το μπάνιο κάνοντας χρήση ενυδατικής στο δέρμα. 

2) Κάντε σύντομα μπάνια με απλά ζεστό νερό και όχι μακράς διάρκειας με καυτό νερό. 

3) Μείνετε σωστά ενυδατωμένοι πίνοντας τουλάχιστον 8 ποτήρια νερό το 24ωρο, το νερό βοηθάει να μένει ενυδατωμένο το δέρμα.

4) Φορέστε χαλαρά ρούχα που έχουν φτιαχτεί από βαμβάκι και άλλα φυσικά υλικά, αποφύγετε συνθετικά και μάλλινα. Μην βάλετε πρώτη φορά ένα ρούχο πριν το πλύνετε. 

5) Αν έχετε στρες / άγχος φροντίστε να κάνετε κάτι γι' αυτό απευθυνόμενοι σε επαγγελματίες ώστε να σας βοηθήσει να αποβάλλετε τα έντονα συναισθήματα και να χαλαρώσετε και να αισθανθείτε καλύτερα. 

6) Χρησιμοποιήστε υγραντήρα εφόσον ο ξηρός αέρας επιδρά αρνητικά στην επιδερμίδα σας. 

7) Αποφύγετε ό,τι σας ερεθίζει το δέρμα και κάθε αλλεργιογόνο. 

Τι να περιμένετε αν έχετε έκζεμα και πόσο διαρκεί;

Το έκζεμα και οι άλλοι τύποι δερματίτιδας δεν είναι επιβλαβή για το υπόλοιπο σώμα. Η κατάσταση δεν είναι θανατηφόρα. Περίπου τα μισά παιδιά με έκζεμα ξεπερνούν πλήρως την κατάσταση αυτή μεγαλώνοντας ή βλέπουν τεράστια πρόοδο. Άλλα θα συνεχίσουν να έχουν έκζεμα και στην ενήλική ζωή. Για ενήλικες με έκζεμα η κατάσταση μπορεί να ελεγχθεί με καλή ρουτίνα περιποίησης του δέρματος. 

Το έκζεμα μπορεί να διαρκέσει για όλη τη ζωή ενός ανθρώπου. Μπορεί να αρχίσει στην βρεφική ηλικία και να διαρκέσει ως και την ενήλικη ζωή. Μπορείτε να ελέγξετε τα συμπτώματα με σπιτικές θεραπείες, μη συνταγογραφούμενα αλλά και συνταγογραφούμενα σκευάσματα / φάρμακα. 

Απόλυτη, οριστική και μόνιμη θεραπεία για το έκζεμα δεν υπάρχει αφού πρόκειται για μόνιμη κατάσταση που σημαίνει ότι έρχεται και φεύγει συνήθως απρόσμενα. 

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το περιεχόμενο του παρόντος διαδικτυακού ιστοτόπου δεν αποτελεί και δεν μπορεί να εκληφθεί ως ιατρική συμβουλή, διάγνωση, θεραπεία ή υπόδειξη. Όλες οι πληροφορίες παρέχονται στους αναγνώστες από επαγγελματίες υγείας, αποκλειστικά και μόνο για ενημερωτικούς σκοπούς. Δεν υπάρχει καμία πρόθεση το περιεχόμενο αυτό να υποκαταστήσει την εξατομικευμένη ιατρική συμβουλή, διάγνωση, πρόγνωση ή θεραπεία.

Χώρος ζωής, σημείο φροντίδας #carespot